Column: Apotheek in huis voorkomt verspilling van dure medicijnen

Elk jaar wordt in Nederland naar schatting voor een half miljard euro aan medicatie verspild. Een deel van die ongebruikte medicijnen komt terecht in ons milieu. Medicijnen die wel worden teruggebracht naar de apotheek, kunnen door wetten en regels niet opnieuw worden gebruikt.

Duizenden kilo’s medicijnen worden zo wekelijks door apothekers vernietigd: een doorn in het oog van Walter Schrader. Deze Leidse huisarts ging in verzet en haalde 36.000 handtekeningen op voor een petitie die in maart aan de Kamercommissie Gezondheid werd aangeboden.

Heruitgifte van dure geneesmiddelen

In de petitie pleit Schrader ervoor om artsen en apothekers toe te staan ongebruikte medicijnen in te zamelen om opnieuw te gebruiken. Ook de Tweede Kamer maakt zich zorgen over de verspilling van geneesmiddelen. Ze nam een motie aan om een pilot met heruitgifte van dure geneesmiddelen uit te breiden.

Maar tussen wens en daad staan wetten in de weg en praktische bezwaren. Minister Ernst Kuipers prijst in zijn reactie aan de Kamer de oproep van Schrader en de inzet van zorgprofessionals van het Radboutumc en de UMC Utrecht om verspilling tegen te gaan. Maar ja… die Europese wetgeving over heruitgifte van geneesmiddelen… Daar kun je niet zomaar wat aan veranderen.

Wat staat er dan eigenlijk in die Europese wet, die hergebruik van medicijnen volgens Kuipers onmogelijk maakt? Kort gezegd: geneesmiddelen die eenmaal de gesloten keten vanaf de producent tot en met de apotheker hebben verlaten, mogen nooit meer terug in die keten komen. Zo is de echtheid van geneesmiddelen gegarandeerd en de veiligheid en kwaliteit geborgd.

Maar het kan wel!

‘Wat als we die keten nou eens een stukje langer maken?’, dachten de oprichters van ReMediZ. “Zouden we van die Europese wetgeving dan een kans kunnen maken?” Dat lijkt aardig te lukken, want binnenkort start er een uitdagende proef waarbij kostbare medicijnen worden geleverd in een geconditioneerde kluis, de ‘Meds Safe’. Bij deze proef zijn ook verzekeraars zoals VGZ en ASR en ziekenhuisapothekers van het ETZ en het Reinier de Graaf Gasthuis betrokken. Ze staan te trappelen om op een veilige manier medicijnen opnieuw in te zetten.

De Meds Safe wordt door de ziekenhuisapotheker gevuld, bij de patiënt thuis afgeleverd en kan alleen worden geopend op het afgesproken tijdstip om precies de juiste hoeveelheid voorgeschreven medicatie vrij te geven. De voorraad in de Meds Safe is onbereikbaar voor de patiënt en blijft daarmee in de gesloten keten. Als de patiënt klaar is, of stopt met de kuur, kan de voorraad medicijnen opnieuw worden gebruikt, mits het product aan alle voorgeschreven richtlijnen t.a.v. veiligheid en hygiëne voldoet.

Zijn daarmee de problemen met wet- en regelgeving opgelost? Niet helemaal. Volgens de Nederlandse wet moet de voorraad medicatie van de apotheek zich in het pand van de apotheek bevinden. Om de uitgifte door de Meds Safe mogelijk te maken, zal de minister de definitie van het begrip apotheek moeten verruimen. Dat kan gelukkig een stuk sneller en eenvoudiger dan het aanpassen van Europese wetgeving.

ReMediZ laat zien dat ondernemerschap de aanjager is van veranderingen waar we allemaal beter van worden. Het is nu aan de minister van Volksgezondheid om dit mogelijk te maken. En dat is een stuk eenvoudiger dan hij denkt.

Meer lezen over medicijnverspilling?

• ‘Medicijnen niet meer vernietigen maar hergebruiken’ (Medisch Contact 2 juni 2022)
• Kamerbrief met reactie op petitie Red levens, vernietig geen bruikbare medicijnen en op motie over pilot heruitgifte medicijnen.
• Heruitgifte van dure geneesmiddelen (Kamerbrief 21 februari 2023)
• Vragen Van Esch en Ellemeet over het niet uitvoeren van de aange­nomen motie Van Esch/Ellemeet over het verder uitbreiden van de pilot met heruit­gifte van medi­cijnen
• Impact op oppervlaktewater en drinkwater