Hoe een wielerploeg vanuit Brabant Afrika mobiliseert

De eigenaar van het wielerteam Qhubeka NextHash is de voormalige Olympiër Douglas Ryder. Alles wat hij en zijn team doen, wordt geleid door het geloof in een droom. Het Qhubeka-team is uniek, omdat het als enige professionele wielerteam geen commercieel succes nastreeft maar voor een hoger doel rijdt – het stimuleren van de sociale mobiliteit en het verbeteren van de levens van duizenden kansarme Afrikanen.

Tijdens zijn deelname aan de Olympische Spelen van Atlanta raakte Ryder geïnspireerd door de overwinning van een Zuid-Afrikaanse hardloper en besloot hij om een Zuid-Afrikaans wielerteam naar het hoogste niveau van de sport te brengen. Om dichter bij het hart van de Europese wielersport te zijn, verhuisde het logistieke centrum van het team in 2020 naar Noord-Brabant.

Wielerhelden

“Ik geloof echt in het potentieel van Afrika”, zegt Ryder hartstochtelijk, terwijl hij uitlegt hoe zijn droom eruitziet. “Toen ik eind twintig was, dacht ik dat we misschien een Afrikaans wielerteam konden oprichten dat het tegen de rest van de wereld kon opnemen, de sport kon transformeren en ongelooflijke dingen kon doen.” Tijdens zijn reizen ontdekte Ryder echter dat er in Afrika maar heel weinig fietsen waren. “Mijn gedachte was dat een Afrikaanse wielerheld het fietsen cool zou kunnen maken. Daardoor zouden we het continent kunnen mobiliseren en ook kunnen laten zien dat Afrika een plek in de wielersport verdient.”

Succes in de Tour

In 1997 richtte hij een wielerploeg op met het doel om ooit met een Afrikaans team aan de Tour de France deel te nemen – een ambitie die hij uiteindelijk in 2015 waarmaakte. Dit ongehoorde traject van bijna twintig jaar heeft van alle betrokkenen kolossale inspanningen gevergd. “Eind 2015 waren we het beste tweede divisieteam van de wereld en kregen we de kans om een World Tour-team te worden. En dat zijn we nu nog steeds”, vertelt Ryder in het logistieke centrum van het team in het Brabantse Oosterhout. Door over de hele wereld aan wedstrijden deel te nemen, vergroot het team de bekendheid van de fiets als vervoersmiddel en biedt het hoop aan anderen. Het is een gigantische operatie met 286 racedagen in 26 landen op vijf continenten. Het doel is niet alleen om door fysieke mobiliteit voor sociale mobiliteit te zorgen. Het gaat er ook om dat mannen, vrouwen en kinderen kunnen reizen, onderwijs kunnen volgen, ondernemend kunnen zijn en het lot van Afrika kunnen veranderen. Het belang van Ryders droom is nog nooit zo groot geweest, nu COVID het leven van velen op het continent bedreigt.

Mobiliteitsdoelstellingen

Het symbiotische partnerschap met de liefdadigheidsorganisatie Qhubeka is iets heel moois. Qhubeka voorziet Afrika door middel van gestructureerde programma’s van fietsen. Zo verdeelt Qhubeka via zogeheten SHIFT-programma’s vijf jaar lang jaarlijks 5000 fietsen onder de gemeenschap in een bepaald gebied. Het succes van de programma’s wordt afgemeten aan de blijvende effecten na tien jaar. Deelnemers kunnen de fietsen op verschillende manieren verdienen, bijvoorbeeld in Eco-programma’s, door afval te recyclen of bomen te planten, of in Craft-programma’s, door ambachtelijk producten te maken. Maar de activiteiten van de organisatie dragen nog verder.

Doelgericht

Volgens Nelson Mandela kan sport de wereld veranderen, omdat mensen er een andere band mee hebben dan met regeringen en religies. “Ik denk dat we onze tijd vooruit zijn. We zijn altijd een doelgericht, goed presterend team geweest en hebben ons succes gebruikt om anderen hoop te bieden”, verklaart Ryder. Het team vierde onlangs de tienjarige samenwerking met Qhubeka en heeft belangrijke steunbetuigingen ontvangen van het IOC, het ECI en het WEF. Zelfs nu COVID en de zoektocht naar een titelpartner voor extra uitdagingen zorgen, ziet het team de toekomst vol vertrouwen tegemoet. COVID heeft volgens Ryder over de hele wereld het fietsen gestimuleerd en regeringen investeren tientallen miljoenen in fietsinitiatieven en -infrastructuur: “Fietsen is booming en Afrika verdient het om daar deel van uit te maken.”

Ryder ziet echter wel dat de wereld verandert. “De wereld raakt steeds meer gefocust op ego in plaats van op impact. Wij bieden rendement op impact maar in sport draait het helaas vaak om ego.” Hij benadrukt dat de bewustwording onder jongeren groot is. Ze zoeken naar verhalen, naar een sterk ‘waarom’ achter de ambities van een organisatie. Bij Team Qhubeka draait het niet om geld inzamelen voor een normaal bedrijf dat media-aandacht zoekt. Ryder en zijn team leggen de lat hoger. Ze koppelen hun doel aan de ontwikkelingsdoelstellingen van de VN, ze verenigen succes met sociale mobiliteit en keren hun prestaties uit in maatschappelijk dividend.

Thuisgevoel

De keuze voor vestiging in Nederland was gemakkelijk. “We hebben altijd een heel warme band met Nederland gehad. Pon Holdings in Almere was onze eerste partner, dus opereerden we eerst van daaruit. We waren op zoek naar een vaste locatie in Nederland en een van onze monteurs kwam uit Oosterhout. We kwamen er al snel achter dat veel internationale bedrijven in Brabant zijn gevestigd vanwege de uitstekende verbindingen met Europa. Uiteindelijk hebben we een pand in Oosterhout gevonden. We zitten hier nu twee jaar en zijn er heel erg blij mee. We beseften indertijd niet dat we in het hart van fietsend Nederland waren beland, midden tussen de kroonjuwelen! Deze regio is ongelooflijk rijk aan intellect en mondiale bedrijven.”

Contacten leggen

Vestiging in Brabant biedt veel voordelen. Team Qhubeka werkt al samen met Fontys Hogescholen in het nabijgelegen Eindhoven, waar zich het technologische erfgoed van de wereldwijde multinational Philips bevindt. “Omdat ons team zo bevlogen en doelgericht is, zijn we behoorlijk innovatief geworden in de manier waarop we dingen doen. We zijn altijd op zoek naar nieuwe ideeën en bezig om mensen binnen te halen. Vanaf september bieden we hier stageplaatsen in ons team. Dat is perfect voor samenwerking. Ik wil kijken hoe we onze technologieën kunnen gebruiken om mensen beter met elkaar te verbinden, om samen te werken met ons Central Intelligence Office en om onderwerpen als energiebeheer en high performance te bestuderen.”

Het grotere geheel

“Het verhaal van ons team is zo moeilijk te vertellen, omdat het zo veelomvattend is. Het past niet op de achterkant van een bierviltje. We zijn zeer doelgericht en hebben partnerschappen gesloten met gerenommeerde bedrijven als Microsoft, IBM en NTT. We hebben aangetoond dat we rendement leveren: voor een bedrijf, een merk en in termen van ervaringen. Alleen al door onze merchandising ondersteunen we een gemeenschap van 25.000 mensen in de Zuid-Afrikaanse provincie Noordwest. Dus, het gaat hier om veel meer dan om een wielerploeg. We hebben zoveel impact gehad dat de organisator van de Tour de France ons goede doel, Qhubeka, en het jongste deelnemende team heeft geadopteerd als het officiële goede doel.”

Ondersteunend netwerk

Ryder prijst alle steun vanuit de regio. “De BOM heeft ons in contact gebracht met geweldige mensen, of het nu gaat om financiële planning of middelenbeheer en dergelijke zaken. Het is een ongelooflijk goede organisatie. Bijvoorbeeld, toen we hier aankwamen. Eelko Brinkhoff nam toen contact met ons op om ons te laten weten dat er een hele gemeenschap voor ons klaarstond. Die wetenschap alleen was voor mij als buitenlander onbetaalbaar. Ze brachten ons in contact met gelijkgestemde organisaties in verschillende sectoren. Dat was zo nuttig. Het is een heel hecht netwerk en dat maakte het heel gemakkelijk om hier te zijn en het bedrijf op te zetten. Het schonk ons ook veel gemoedsrust dat er altijd iemand was met wie we konden praten als we hulp nodig hadden.”

Wielerdeal

Ryder bevestigt dat het vinden van een nieuwe partner voor hem momenteel de hoofdzaak is. “We zijn naarstig op zoek naar een nieuwe sponsor. We hebben als team genoeg geld om dit jaar te overleven maar zoeken wel naar een partner voor de lange termijn. We willen de organisatie bestendigen en vooruitgang blijven boeken. We willen vanuit onze basis hier in Nederland onze droom verwezenlijken om een team in de Tour de France te hebben en het Afrikaanse continent te mobiliseren.”