Waarom plantaardige ingrediënten de motor zijn van een duurzaam voedselsysteem

Hoe versnellen we samen de voedseltransitie? Die vraag stond centraal tijdens het Scale-Up event dat de Brabantse Ontwikkelings Maatschappij (BOM) eerder deze zomer organiseerde. Twee inzichten sprongen eruit: we kunnen meer snelheid maken door kennisdeling en slimme samenwerking. En wat vooral duidelijk werd: innovatieve plantaardige ingrediënten bieden een enorme kans om de voedseltransitie te versnellen. 

Waarom? Omdat innovatieve plantaardige ingrediënten producten duurzamer en gezonder maken. Denk aan gehakt verrijkt met vezels van suikerbieten of met de FiberFort™-vezel van Van Loon Group, gemaakt van veldboneneiwit en erwteneiwit. Zulke hybride producten zorgen voor een betere balans tussen plantaardig en dierlijk, zonder concessies aan smaak of prijs. 

Die balans is broodnodig. Voedselproductie veroorzaakt een derde van de wereldwijde klimaatimpact. Vlees en zuivel stoten meer dan twee keer zoveel broeikasgassen uit als plantaardige voeding. Hybride producten kunnen die impact aanzienlijk terugdringen. 

Top vijf van Europa 

Steeds meer producenten, retailers en overheden erkennen dat hybride voeding een sleutelrol kan spelen in de voedseltransitie. Innovatieve plantaardige ingrediënten vormen de basis van hybride producten. Ook bij BOM zijn we om. Onder het motto ‘Brabant: the Scale-Up Plant of Europe’ willen we de transitie versnellen. 

Brabant: The Scale Up Plant of Europe is een ambitie en een initiatief van de Provincie Noord-Brabant, REWIN en BOM. We spelen in op de behoefte aan een plek voor pilots, tests en opschaling. We brengen expertise, faciliteiten, netwerken, toeleveranciers en kapitaal samen.  Zo kunnen bedrijven innovaties op het gebied van plantaardige ingrediënten veilig en efficiënt doorontwikkelen en klaarmaken voor commerciële productie. 

Brabant is daarvoor een uitstekende plek. De regio heeft een sterke agrofood-sector en toonaangevende kennisinstellingen. Daarnaast is er een krachtige maakindustrie en een snelgroeiend ecosysteem van innovatieve bedrijven. Alles is aanwezig om van idee naar impact te gaan. Het streven is Brabant in de Europese top vijf te brengen als de opschalingsplek voor plantbased-foodtechinnovaties voor een circulair en duurzaam voedselsysteem.  

Momentum 

Daar is nu momentum voor. Dat bleek bijvoorbeeld tijdens het Scale-Up event. “Meerdere partijen zetten vol in op de eiwittransitie, waarbij we in de toekomst minder dierlijke eiwitten eten en meer plantaardige,” constateerde Jan Willem Smits, business developer bij Van Loon Group. 

Supermarkten geven al richting: Jumbo en Lidl verkopen hybride gehakt, Albert Heijn introduceerde een complete hybride productlijn. Hun ambitie is duidelijk: in 2030 moet 60% van de verkochte eiwitten plantaardig zijn. Nu is dat nog zo’n 44%. 

De consument stapt ook langzaam in. Uit onderzoek van PanelWizard in opdracht van ABN Amro blijkt dat een derde van de Nederlanders best hybride zuivel wil proberen. In België blijkt hybride vlees van Lidl een succes. Een kwart van de verkochte hamburgers en zelfs een derde van het verkochte gehakt bij Lidl in België is hybride. 

Innovatie in Brabant 

Brabant kan dat succes versnellen. De provincie beschikt over een sterk netwerk van bedrijven die nieuwe plantaardige ingrediënten ontwikkelen. Cosun haalt bijvoorbeeld eiwitten uit suikerbieten. “Wij halen echt alles uit die plant,” zei Nicole Timmerman van Cosun tijdens het Scale-Up event. “Nadat we de suiker eruit hebben gehaald, benutten we zoveel mogelijk reststromen opnieuw in de voedselketen.” 

Ook FiberFoods uit Oss innoveert volop met jackfruit. Hun product PrimeJack zit bijvoorbeeld in de plantaardige McKroket van McDonald’s. “We kijken ook waar we onze jackfruit buiten Nederland kunnen inzetten,” aldus Lot van Luyken van FiberFoods. 

Samenwerking als versneller 

Deze voorbeelden laten zien: Brabant heeft de kennis, de bedrijven en de ligging om de voedseltransitie te versnellen. Toch kan het beter. Tijdens het event bleek dat startups vaak naast elkaar werken in plaats van met elkaar. 

Gideon Dexel, Chief Growth Officer bij FiberFoods, verwoordde het kernachting en onomwonden: “Iedereen experimenteert mijn zijn eigen ingrediënten. Het horizontaal samenbrengen van food-startups is moeilijk: we zijn toch concurrenten. Maar als we testfaciliteiten delen en samen ingrediënten ontwikkelen, kunnen we veel sneller vooruit.” 

Concreet aan de slag 

Juist daar ligt een kans: door kennis te delen en samenwerking te zoeken, hoeven bedrijven niet telkens opnieuw het wiel uit te vinden. Het Scale-Up event maakte duidelijk dat we al flinke stappen hebben gezet, maar ook dat nog veel werk voor ons ligt. Daarom trekt BOM samen met het netwerk actief op en initiëren we verschillende initiatieven. 

Zo gaan we aan de slag met 'kitchen sessies', we organiseren inspiratiesessies in de keuken en we gaan met elkaar op bedrijfsbezoek. We praten niet alleen over kennisdeling. We gaan het doen. Ook zorgen we dat Brabantse faciliteiten voor productontwikkeling en opschaling toegankelijk zijn voor ondernemers die willen doorgroeien. En we kijken waar we een gezamenlijke lobby in kunnen zetten om barrières voor opschaling weg te nemen.  

Om de hele keten blijvend met elkaar te verbinden, organiseren we ieder jaar het Scale-Up event. Voor de komende editie denken we aan een nieuwe vorm, gebaseerd op de behoefte van de aanwezige bedrijven. Denk hierbij aan een Brabantse Food Ingredients beurs, waar producenten zich presenteren en nieuwe samenwerkingen ontstaan. Op die manier bouwen we stap voor stap aan Brabant als the Scale-Up Plant of Europe en versnellen we samen de voedseltransitie.